Czy zastanawiałeś się kiedyś dlaczego niektóre osoby, z którymi pracujesz lub współpracujesz budzą Twoje zaufanie od pierwszych chwil, a inne powodują irytację lub wpływają negatywnie na Twoje samopoczucie lub nastrój? Jak to jest, że niektórzy są w stanie przekonać Cię do swojego pomysłu w sekundę a innym nie udaje się to przez długi czas lub wcale. Dlaczego tak trudno Ci się czasami dogadać z przełożonymi, współpracownikami, jeśli rzecz dotyczy tej samej sprawy, a zupełnie inaczej ją postrzegacie?
Jaką rolę w tym wszystkim odgrywa osobowość i co zrobić jeśli na swojej drodze napotkasz osobę z zaburzoną osobowością? Zacznijmy od tego czym jest osobowość I kiedy możemy mówić o zaburzeniach osobowości. W psychologii jest wiele teorii osobowości, ale najłatwiej będzie jeśli posłużę się definicją Oldham i Morris. Oni definiują osobowość jako system obejmujący charakterystyczne cechy człowieka. Sposób myślenia, odczuwania, to jak się zachowuje, oraz w jaki sposób radzi sobie z problemami. Jeśli jesteś ciekawy jaki rys osobowości masz, nie musisz od razu poddawać się testom osobowości.
Wystarczy przyjżeć się jak funkcjonujesz w szesciu sferach swojego życia: w sferze ja, związków, pracy, emocji, samokontroli, a także wyobrażeń rzeczywistości. Aby pełniej zrozumieć siebie popatrz uważnie na to kim jesteś, jaka jest Twoja tożsamość, samoocena, jak siebie widzisz, jak o sobie myślisz I najważniejsze, jak się czujesz sam ze sobą. To ważne, bo sfera ja I to jak w niej funkcjonujesz wpływa na to jak sie zchowujesz w sytuacjach wymagających od Ciebie zaprezentowania się.
Jaki będziesz w pracy, czy ofiarny I pracujący za wszystkich, czy raczej roszczeniowy I wykonujący tyle ile trzeba i nie pracujący ani minuty dłużej. Odpowiedz sobie na ważne pytania: co o sobie myślisz? Co myślisz o swoim wyglądzie i ciele? Jak mogą oceniać Cię inni? O czym marzysz dla siebie? Kto jest dla Ciebie ważniejszy, Ty czy inni ludzie? A teraz zwróć uwagę na sferę związków. Zobacz jak ważni są dla Ciebie inni, jak z nimi funkcjonujesz. Ważne jest to jak reagujemy na innych I jak bardzo angażujemy się w relacje. Kolejna ważna sfera dotyczy pracy, czyli wyznacza styl działania. Zobacz w jaki sposób wykonujesz obowiązki, jak wydajesz i przyjmujesz polecenia, w jaki sposób podejmujesz decyzje, jak planujesz, co robisz jeśli ktoś Cię krytykuje, w jaki sposób dostosowujesz się do zasad i reguł. Czwartą, bardzo ważną sfera dotyczy emocji. Tutaj zwróć uwagę na swoje zwykłe stany emocjonalne: radość, złość, lęk, pożądanie, niepokój, wrażliwość na pochwałę czy krytykę. A teraz przypatrz się uważnie jak te stany emocjonalne wpływają na Twoje myślenie i zachowanie.
Zauważ jaka jest intensywność Twoich doznań. W zależności od sposobu przeżywania emocji, będziesz wybierał pracę, ludzi, wchodził w ziwązki z określonym wzorcem reakcji. Skoro była już mowa o emocjach to przejdźmy krok dalej, strefa samokontroli.
W skrócie chodzi o to w jaki sposób działasz, czy jesteś spontaniczny, czy ulegasz chwili, jak się zachowujesz w obliczu ryzyka, czy potrafisz odraczać gratyfikację I poczekać na nagrodę lub efekt końcowy, czy potrafisz planować. Być może uwielbiasz ryzyko, rozrywkę, hazard, oraz działasz szybko bez zastanowienia. Możliwe też, że wręcz przeciwnie, planujesz, sprawdzasz, przewidujesz, kalkulujesz ryzyko. Jak widzisz, samokontrola pełni istotną role w kontekście obszaru zawodowego.
Przejdę już do ostatniej sfery, a mianowicie do rzeczywistości. Czyli tego w jaki sposób interpretujesz to co Cię otacza. Czy skupiasz się na faktach i konkretch, czy widzisz to czego inni nie widzą. Ważne jest to, w jaki sposób Twoje wyobrażenia o świecie kształtują Twoje zachowanie. Pomyśl przez chwilę jaki jest Twój świat. Kiedy już odpowiesz sobie szczerze na całą masę pytań dotyczącą Ciebie i Twojego życia, osiągniesz większy wgląd w to kim jesteś, a także będziesz bardziej czujny na zachowania i postawę innych ludzi.
A teraz przypomnij sobie osoby z Twojego środowiska, które w zauważalny sposób odbiegają od szeroko pojętej normy. Są zawsze zdenerwowane lub zalęknione. Brawurowo idą do przodu lub zazwyczaj unikają wyzwań. Jeśli przyjżysz się im bliżej, być może dostrzeżesz w nich opisane przeze mnie w dalszej części tekstu zaburzone osobowości. O zaburzeniach osobowości możemy mówić wtedy, gdy wzorzec wewnętrznych doświadczeń i zachowań wyraźnie odbiega od oczekiwań kultury, w jakiej funkcjonuje dany człowiek. Obszary dotknięte zaburzeniem dotyczą sposobu postrzegania i oceniania siebie, innych ludzi i świata zewnętrznego, a także reakcj emocjonalnych (ich intensywności, zmienności i adekwatności do sytuacji), oraz relacji z innymi ludźmi. Skoro już wiesz czym jest zaburzona osobowość, pewnie zastanawiasz się jak ludzie, którzy nie postrzegają siebie, innych ludzi i świata tak jak większość z nas, a do tego są chwiejni emocjonalnie, dochodzą do władzy, zajmują wysokie stanowiska w organizacjach i mają realny wpływ na Ciebie i Twoje życie.
A teraz odwołaj się do swoich osobistych doświadczeń. Przypomnij sobie taka osobę z własnej pracy. Z jednej strony szalenie charakterystyczną, atrakcyjną i budzącą zainteresowanie, z drugiej jednak strony budzące lęk, irytację i wpływające negatywnie na Twój stan emocjonalny. Postanowiłam posłużyć się książką Alberta J. Bernsteina “Emocjonalne wampiry w pracy” i na jej podstawie przybliżyć Ci troche sylwetki osób, z którymi prawdopodobnie miałeś lub masz na codzień do czynienia.
Pierwsza będzie osobowość aspołeczna. Rozpoznać ją można głównie po tym, że dana osoba nie zwraca uwagi na zasady społecznego współżycia. Uwielbia seks, narkotyki,dobra zabawę i ryzyko. To wszystko budzi silne emocje, a na tym zależy jej najbardziej. Najgorsze co może jej się przydarzyć to nuda i stagnacja. Każda zachcianka ma być natychmiast zaspokojona. To królowie życia, seskowni, przezabawni i budzący emocje. Bardzo łatwo się do nich przekonujemy,dajemy się uwieść ( w przenośni i dosłownie) ale też bardzo szybko zauważamy, że oszukują, są zawodni i nieprzewidywalni. Niestety zanim dojdziesz do tego, ze właśnie zostałeś oszukany, dasz się zwieść dobroci, porozumieniu, dostrojeniu, Osoby z zaburzeniami aspołecznymi nakarmią Twoje ego w celu osiągnięcia swoich korzyści. A gdzie najczęściej spotkasz takie osoby? Jest ich wiele wśród przedstawicieli handlowych, mogą zajmować się kreatywną księgowością lub spełniają się budując legalne lub nielegalne piramidy finansowe. Generalnie są wszędzie tam, gdzie pieniądze i duże możliwości. Kolej na osobowość histrioniczną. To osoby, który zależy głównie na Twojej uwadze i aprobacie. Poznasz je przede wszystkim po atrakcyjnym wyglądzie. Bardzo łatwo otrzymują prace, zyskują miejsce w naszych sercach, ale niestety cały czas odgrywają przedstawienie bo ich życie jest nasycone teatralnością. Histrionik wierzy, że jest wspaniałym człowiekiem, unika konfliktów, ale jednocześnie stwarza problémy. Z jednej strony napędza je motywacja, często powtarzają hasła znanych ludzi, a z drugiej strony stronią od mozolnej pracy, rozwiązywania problemów i szczegółów. Są dwa wyraziste typy histrioników. Typ teatralny, wygłasza mowy i motywujące przemówienia, i typ bierno-agresywny rozwiązujący konflikty poprzez udawanie, że go nie ma. Te osoby rzadko wpadają w złóść, ale prowokują do pojawienia się złóści u Ciebie. Głównie zajmują stanowiska średniego szczebla menedżerskiego. Potrzebują dużo pochwał i motywacji do pracy. Kiedy coś dzieje się nie po ich myśli, zaczynają odgrywać swój teatr. Trzecia jest osobowość narcystyczna. Myślą tylko o sobie, Nie zajmą się czymś, co nie leży w ich interesie. Jeśli czegoś od Ciebie potrzebuje, traktuje Cię na równi ze sobą ale gdy tylko dostanie to na czym mu zależy, od razu o Tobie zapomni. Jest przekonany o swojej wyjątkowości i zawsze musi wygrywać. Zazwyczaj walczy do samego końca, co najważniejsze dbając tylko o siebie. Kolejna osobowość, o której muszę wspomnieć to osoby obsesyjno-kompulsywne. Ich drugie imię brzmi kontrola. To ludzie, którzy bardzo dokładnie wykonują zadania, starają się wszystko przewidywać i przesadnie dbają o porządek i ład. Krzywdę z ich strony możesz zaznać z chwilą, gdy narazisz ich na niebezpieczeństwo wynikające z zachwiania ich układanki. Te osoby nie lubią niespodzianek, nie chwalą innych i mają problém z podejmowaniem decyzji. I na koniec zostawiłam osobowość paranoiczną.
Osoba dotknięta tym zaburzeniem ma ciągłe poczucie prześladowania. Ma jasno sprecyzowane poglądy i teorie spiskowe, których nie obawia się głosić. Z chwilą, gdy poddajesz w wątpliowść głoszone przez nią prawdy, zostajesz zidentyfikowany jako wróg i zaczyna się walka poprzez wygłaszanie gróźb czy podjęcie innych kroków, aby Ci zaszkodzić lub pozbyć cię z grona współpracowników. Paranoicy to ludzie zagniewani, walczący z „systemem“. Niektórzy twierdzą, że paranoja w niewielkich dawkach może być istotą charyzmy, ale w za dużych powoduje kompletne odrealnienie. Podsumowując, osoby z wyżej wymienionymi zaburzeniami osobowości zostaną przez Ciebie napewno zauważone. Będą się wyróżniały wyjątkowym wyglądem, magnetyzmem, charyzmą, czasem ogromną odwagą, wielkim zaangażowaniem… czasem dziwacznym zachowaniem dalece odbiegającym od normalności.Zauważ, że wszystkie wyróżniki występują w ekstremalnym nasileniu. Zrób sobie mały eksperyment i jutro, podczas rozmowy z różnymi osobami postaraj się zwrócić uwagę na swoje emocje. Co dana osoba w Tobie budzi. Lęk? Irytację? Złość? A może zachwyt i miłość od pierwszego wejżenia? Wszystko jest możliwe, ale tak jak zachowania tych osob są skrajne, tak uczucia , które budzą się w nas są skrajne. Im większą będziesz miał świadomość siebie, swoich reakcji i będziesz potrafił odróżnić manipulację od szczerej rozmowy i szczerych intencji, tym mniej krzywdy dasz sobie wyrządzić. Jeśli zainteresował Cię temat zaburzń osobowości i chciałbyś dowiedzieć się więcej na ten temat, zachęcam Cię do nabycia kolejnego wydania Businessman Today. Napiszę wtedy jak masz sobie radzić z osobami, które zidentyfikowałeś jako zaburzone, trudne lub wpływające na Ciebie niekorzystnie.
Read it in english version: http://www.businessmantoday.us/namely-energy-vampires/
